Już niedługo rozpocznie się w naszej parafii Triduum przygotowujące nas do konsekracji naszego kościoła. Poprowadzi je ks. dr Stanisław Mieszczak. Jeszcze zanim to nastąpi przesyła do nas słowo, które wyjaśnia nam do jakiego wydarzenia się przygotowujemy i jak cały obrzęd będzie wyglądał. Polecamy lekturę.
Uroczystość poświęcenia kościoła
objawieniem się Boga w parafii
Poświęcenie kościoła, nazywane czasami także konsekracją, jest wyjątkowo uroczystą i wzruszającą celebracją. W akcie tym wspólnota danej parafii, pod przewodnictwem swojego biskupa, oddaje na chwałę Boga i na potrzeby wiernych, budynek kościoła, przez nich wybudowany i wyposażony. Obecność biskupa podkreśla, że akt ten dokonuje się zatem nie tylko w ramach tejże parafii, ale w całym Kościele partykularnym (diecezji), a nawet powszechnym. U fundamentów tego wydarzenia jest wiara wspólnoty, która pragnie mieć miejsce szczególnego spotykania się z Bogiem.
Jednak oddanie budynku Bogu jest tylko pierwszym aktem tej uroczystości. Bóg przecież nie pozostaje nigdy dłużny w stosunku do człowieka. Akt ofiarowania wiernych nie pozostaje bez odpowiedzi z Jego strony. On się po prostu objawia się w szczególny sposób zgromadzonym w czasie tej uroczystości. W efekcie w sercach ludzkich dokonuje się przemiana wewnętrzna oraz w strukturach materialnych pozostaje pewien ślad tej obecności. Wierni otrzymują bowiem łaskę umocnienia w wierze i trwania w jedności z całym Kościołem, a świątynia będzie odtąd promieniować niewidzialną ale odczuwalną mocą, wypływającą z Serca Jezusowego. Warto przywołać tutaj, dla porównania, inną dobrze nam znaną cudowną przemianę. Gdy składamy na ołtarzu Panu Bogu nasze dary chleba i wina, za chwilę otrzymujemy je z powrotem, ale tym razem ubogacone. Są to już bowiem Ciało i Krew naszego Pana, które przynoszą nam życie wieczne. Więc już nie pokarm cielesny, ale duchowy. Podobnie dzieje się z kościołem, który po poświęceniu nie zmieni się materialnie, ale zostaje ubogacony łaską z nieba i będzie pomagał nam zbliżać się do Boga, rozpoznawać Jego obecność, odnajdować nadzieję w trudnych sytuacjach życiowych, odbudowywać nadwyrężone więzy społeczne.
Poświęcenie kościoła jest wydarzeniem tak ważnym, że zasadniczo dokonuje się tylko jeden raz historii parafii i co roku jest odnawiane. Rocznica poświęcenia odnawia i pogłębia jedność Chrystusa ze wspólnotą parafialną i włącza nowe pokolenia w organizm tej wspólnoty. Jest to bowiem moment uświęcenia wspólnoty wierzących i gromadzących się w danym miejscu, a nie murów i kamieni. Gdy pozwolimy Chrystusowi działać w naszym sercu w czasie naszych nabożeństw, z pewnością staniemy się bardziej podobni do Niego i bardziej bliscy sobie nawzajem.
Poświęcony budynek kościoła pomaga zatem wiernym gromadzić się razem na modlitwę i unosi wspólnotę na spotkanie z Bogiem. Pomaga odkrywać Jego obecność pośród nas i w całym naszym życiu społecznym. Nie należy się zatem dziwić, że te budynki były zawsze dobrze widoczne w danej miejscowości. Pośród trudności, ciężkiej pracy, w niebezpieczeństwach, gdy człowiek podnosił głowę i widział wieżę kościoła, w jego serce wstępowała otucha. To jest autentyczny sposób kontaktu z Bogiem, nabierania siły.
Wyposażenie kościoła
Ten podwójny cel budynku kościoła, który zapewnia spotkanie z drugim człowiekiem i z Bogiem, nie może być nigdy zapomniany. On też decyduje o jego strukturze i wyposażeniu. Z jednej strony zatem, jako miejsce gromadzenia się wspólnoty wierzących, wymaga stworzenia odpowiednich warunków dla nich. Stąd dach nad głową, ławki w kościele, bezpieczne wejścia, odpowiednie nagłośnienie i inne potrzebne wyposażenie. Dzisiaj też coraz więcej mówi się o potrzebie wprowadzenia do naszych kościołów ułatwień dla ludzi niepełnosprawnych, a także o potrzebie parkingów itd. Z drugiej strony wspólnota ta przeżywa w tym miejscu spotkanie z żywym Bogiem. Dokonuje się to przede wszystkim w czasie liturgii, więc to ona nakłada kolejne wymagania odnośnie do wyposażenia kościoła. W kościele mamy więc ołtarz i związane z nim tabernakulum, ambonę do czytania Słowa Bożego, miejsce przewodniczenia. W centrum, najczęściej przy ołtarzu, pojawia się krzyż z wizerunkiem Chrystusa ukrzyżowanego, bo Chrystus dokonał swej ofiary na ołtarzu krzyża. Konieczne są także świece, które stają się również znakiem ofiary Chrystusa, bo spalając się dają światło. Chrystus, przez swoje wyniszczenie na krzyżu przyniósł człowiekowi światło zbawienia. Kościół potrzebuje także konfesjonałów, gdzie wierni mogą odzyskać jedność z Bogiem i Kościołem oraz otrzymać dar przebaczenia i pokoju. Ważnym miejscem w kościele będzie chrzcielnica, źródło w którym rodzimy się do życia Bożego, gdzie stajemy się chrześcijanami. Obrazy i witraże pozwalają nam dostrzec rzeczywistość nadprzyrodzoną, niewidoczną gołym okiem, ale rzeczywiście obecną. Budynek kościoła rzeczywiście jest miejscem spotkania ludzi z Bogiem.
Obrzęd poświęcenia
Budynek kościoła jest miejscem materialnym, a jednak ma służyć przede wszystkim do celów duchowych. Stąd wymaga szczególnego przygotowania. Od starożytności chrześcijanie poświęcali budynki używane do kultu w sposób bardzo prosty, poprzez sprawowanie w nich Eucharystii. Wtedy bowiem najpełniej objawia się Kościół Chrystusowy, który uświęca wszystko mocą łaski Zbawiciela. Tak stanie się i w waszej parafii. Bogate, starożytne i przepiękne obrzędy tej celebracji stanowią jedynie wyjaśnienie najważniejszego aktu, a będzie nim szczególne uobecnienie się Chrystusa pośród was, w waszym kościele. Chrystus zjednoczy nas na modlitwie, przeniknie nasze serca swoją łaską, byśmy szczerze mogli zawołać do Ojca w niebie: „ …Tobie, Boże Ojcze Wszechmogący … wszelka cześć i chwała przez wszystkie wieki wieków. Amen”. Odtąd w tym miejscu owo ofiarowanie się wspólnoty Kościoła będzie trwało codziennie o wiele bardziej umocnione.
W dzisiejszej celebracji poświęcenia kościoła możemy wyróżnić kilka charakterystycznych obrzędów. Każdy z nich spełnia ważną rolę. Są to zgromadzenie wspólnoty Kościoła, oddanie budynku kościoła w ręce biskupa, liturgia Słowa, przywołanie świętych patronów oraz modlitwa poświęcenia. Potem następują obrzędy, które wyjaśniają działanie łaski Bożej. Tak więc widzimy namaszczenie ołtarza i ścian kościoła, okadzenie, przygotowanie ołtarza do celebracji Eucharystii oraz zapalenie światła. Najważniejsze jednak to procesja z darami oraz sprawowanie ofiary Eucharystycznej.
Jak to już zostało wspomniane wyżej, uroczystość poświęcenia kościoła buduje przede wszystkim wspólnotę parafialną na fundamencie spotkania z Chrystusem Zbawicielem. Musi się ona zatem zgromadzić fizycznie i duchowo. Wierni zbierają się razem, ale dopiero przybycie biskupa i odnowienie sakramentu chrztu świętego przez pokropienie, ukazują pełny wymiar tej wspólnoty. Jest to wspólnota ochrzczonych, zgromadzona wokół Chrystusa, a widzialnym znakiem tej obecności jest biskup.
Drugim ważnym gestem jest oddanie tego budynku w ręce biskupa, którym w naszym przypadku jest Ksiądz Kardynał Stanisław Dziwisz. Budynek kościoła, wybudowany waszym staraniem i wyposażony zgodnie z waszą wiarą, przedstawiciel waszej parafii odda do dyspozycji Kościoła powszechnego. Będzie to odtąd nie tylko znak gromadzenia się wspólnoty waszej parafii, ale także znak obecności Kościoła obecnego na całym świecie.
Po wysłuchaniu Słowa Bożego rozpoczynają się właściwe obrzędy poświęcenia. Wyznajemy zatem wiarę i to wyznanie łączy nas ze wszystkimi wierzącymi podobnie na całym świecie. Ponieważ nasza wspólnota Kościoła nie ogranicza się jedynie do ludzi żyjących tu i teraz, ale jej ważną część stanowią święci w niebie, dlatego przywołujemy ich śpiewem litanii do Wszystkich Świętych. Szczególną obecność świętych zapewniają święci patronowie, a wśród nich męczennicy, których relikwie są już od dawna przechowywane w waszej parafii. W waszej wspólnocie są to święty Felicjan i święta Prospera, męczennicy prawdopodobnie z początku IV wieku. Teraz ich relikwie zostaną włożone do tego odnowionego ołtarza. Będą towarzyszyć waszej wspólnocie przy składaniu Najświętszej Ofiary.
Wspaniała modlitwa, jaką Ksiądz Kardynał zanosi w naszym imieniu do Boga, staje się w tym momencie nie tylko prośbą waszej wspólnoty, ale całego Kościoła, aby obfite błogosławieństwo spłynęło na was i na to miejsce. Ta łaska będzie odtąd spływać na to miejsce nieustannie poprzez kolejne pokolenia. Charakter tej łaski można zrozumieć, wsłuchując się w słowa tej modlitwy.
Niejako w odpowiedzi na prośbę Kościoła pojawiają się znaki, które mówią Bożej odpowiedzi na nią. Ksiądz Kardynał namaszcza więc ołtarz i ściany kościoła olejem Krzyżma Świętego. Olej ten związany jest zawsze z udzieleniem łaski umocnienia do pełnienia misji w Kościele. Łaska ta zatem nie może wiązać się kamieniami, ale właśnie spływa na nas, którzy odtąd będziemy gromadzić w murach tej świątyni i karmić się boskim pokarmem z tego ołtarza. To my jesteśmy posłani dawać świadectwo o Chrystusie w dzisiejszym świecie. Ten kościół ma promieniować naszą wiarą, nadzieją i miłością.
Następnie na ołtarzu spala się kadzidło. W kościele unosi się miła woń. A jednak pochodzi ona ze spalenia, z wyniszczenia. To Chrystus nas zapewnia, że na tym ołtarzu będzie się uobecniać Jego Ofiara, która niesie nam radość wybawienia z grzechu i śmierci. Trzeba jednak, by ten duch ofiary Jezusowej ogarnął nas wszystkich i dlatego z ołtarza okadzenie przenosi się na cały kościół, na wszystkich nas obecnych. Dym i woń kadzidła włączają nas w ofiarę Chrystusa.
Kolejnym obrzędem jest przygotowanie ołtarza i zapalenie światła. We wspólnotach chrześcijańskich, mimo światła elektrycznego, wciąż cenimy sobie znak świecy lub lampki oliwnej. Świeca i lampka ukazują wyniszczenie się Chrystusa, który w ten sposób przyniósł nam światło zbawienia. Głęboka symbolika świecy pomaga nam zrozumieć sposób działania łaski Bożej. Ksiądz Kardynał, od jednego płomyka, zapali świece na ołtarzu i zleci zapalenie świec na ścianach kościoła, w miejscach namaszczenia. Znamienne są słowa, wypowiadane wtedy przez Księdza Kardynała: Niech w tym kościele jaśnieje światło Chrystusa!
W procesji z darami wszyscy składamy się Bogu w ofierze. Pośród darów przyniesionych wtedy do ołtarza, jest także dar złożony na potrzeby innej wspólnoty, która buduje jeszcze kościół.
Po komunii świętej przenosi się Najświętszy Sakrament do tabernakulum. Przenosząc go z ołtarza, wraz ze światłem, podkreślamy iż tabernakulum jest poszerzeniem ołtarza i tylko w związku z ołtarzem ma ono sens.
Jak to zostało już wspomniane wyżej, najważniejszym momentem tej wielkiej celebracji jest przeżycie spotkania z Bogiem. Dlatego oprócz przygotowania budynku kościoła, potrzeba także przygotowania wspólnoty Kościoła. Trzeba, abyśmy umieli w tym dniu ochoczo wyznać naszą wiarę, otworzyć szeroko serca na działanie łaski Bożej. W tym dniu wszyscy powinniśmy zbliżyć się do Chrystusa w Komunii świętej. W tej sposób ślad objawienia się Boga będzie znaczący i wieża oraz budynek waszego kościoła będzie promieniował siłą i nadzieją, które płyną z Serca Jezusowego. Będzie on niczym latarnia na wzburzonym morzu naszej historii.
ks. Stanisław Mieszczak SCJ
Kraków, 18 czerwca 2014